Trao đổi với với Tuổi Trẻ, bà Hạnh nói:
- Những năm gần đây trong khi nhiều ngành sản xuất điêu
đứng, khó khăn thì ngành rượu, bia, nước giải khát ở nước ta vẫn tăng
trưởng rất ấn tượng. Tháng 4-2013, sản xuất bia tại VN ước đạt 233,4
triệu lít, tăng 15% so với tháng 4-2012. Trong Báo cáo toàn cầu về thực
trạng sử dụng rượu bia và sức khỏe năm 2011, Tổ chức Y tế thế giới (WHO)
đã nhận định VN là một trong số ít các quốc gia có xu hướng gia tăng
nhanh về mức độ tiêu thụ bình quân rượu bia/người/năm, trong khi trên
phạm vi toàn cầu suốt cả thập kỷ qua mức tiêu thụ hầu như không thay
đổi.
"Nhiều loại bệnh liên quan đến rượu bia như
loạn thần do rượu, sảng rượu, tai nạn giao thông do rượu, bệnh gan do
rượu... đều đã gia tăng ở mức độ đáng ngại"
Bà Vũ Thị Minh Hạnh
|
Bằng chứng là mức tiêu thụ rượu bia bình quân của những
người từ 15 tuổi trở lên ở nước ta (quy đổi thành rượu nguyên chất) đã
tăng từ 1,35 lít năm 2001 lên 3,3 lít năm 2007, 3,54 lít năm 2008 và 4
lít vào năm 2010, trong đó mức tiêu thụ bia tăng nhanh hơn so với mức
tiêu thụ rượu. Theo quy hoạch phát triển ngành bia - rượu - nước giải
khát VN đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025, mức tiêu thụ rượu bia quy
rượu nguyên chất bình quân (với người từ 15 tuổi trở lên) ở VN năm 2025
có thể sẽ tăng lên 7 lít/người/năm, cao hơn mức trung bình chung của thế
giới hiện nay (6,13 lít).
* Lạm dụng rượu bia dẫn tới hàng loạt hệ lụy trong đời sống xã hội, nhưng theo bà, điều gì đáng ngại nhất hiện nay ở VN?
- Tôi cho rằng điều đáng chú ý là tỉ lệ sử dụng rượu
bia ở tuổi vị thành niên, thanh niên và phụ nữ đều đang gia tăng nhanh.
Tỉ lệ sử dụng rượu/bia trong vị thành niên và thanh niên đã tăng 10% sau
năm năm (2003-2008). Vào năm 2008, tỉ lệ nam vị thành niên và thanh
niên có sử dụng rượu, bia xấp xỉ 80%, và tỉ lệ nữ trong nhóm này có sử
dụng là trên 36%, trong đó có 60% nam và 22% nữ cho biết từng say
rượu/bia. Tỉ lệ có sử dụng trong độ tuổi pháp luật không cho phép (14-17
tuổi) là 45%, trong đội tuổi 18-21 là 67%, trong khi số liệu điều tra y
tế quốc gia năm 2002 cho thấy tỉ lệ thấp hơn rất nhiều: nữ uống rượu
biatrong một tuần chỉ là 1,9%, nam là 46%. Đến năm 2010, đã có 6% nữ và 70% nam có uống rượu bia trong tháng. Hiện nay trong số nam giới có sử dụng rượu bia hằng ngày có 25% đã dung nạp vượt ngưỡng cho phép, với mức >5 đơn vị rượu tương đương 50g cồn rượu nguyên chất/ngày.
* Những con số bà vừa nói là bằng chứng cho thấy
lạm dụng rượu bia ở VN đã đến mức đáng ngại. Nhưng nhiều nghiên cứu
trước đây cho rằng VN uống rượu bia còn thua xa các nước. Bà có cùng
quan điểm này?
Không uống quá một chai bia/ngày
Theo WHO, có bốn mức độ nguy cơ trong sử dụng rượu bia,
bao gồm: sử dụng rượu bia an toàn, nguy cơ thấp; sử dụng rượu bia ở mức
có hại; sử dụng rượu bia ở mức nguy hiểm và phụ thuộc/nghiện rượu bia.
Để giảm thiểu hậu quả của sử dụng rượu bia đối với sức khỏe ở mức thấp
nhất, nam giới chỉ nên dung nạp không quá 2 đơn vị rượu/ngày và nữ không
quá 1 đơn vị rượu/ngày, trong đó 1 đơn vị rượu tương đương với 1 chai
bia 330ml hoặc 1 chén rượu mạnh >40 độ (30ml) hoặc 1 ly rượu vang
150ml...
|
* Những năm qua, đã có rất nhiều văn bản liên quan
đến phòng chống lạm dụng rượu bia, có thể nói VN không thiếu quy định
cấm rượu bia nhưng rượu bia vẫn ngày càng tràn lan. Theo bà, lý do vì
sao các quy định cấm cán bộ công chức uống rượu bia trong giờ làm việc
tỏ ra chưa hiệu quả?
- Để hạn chế những hậu quả bất lợi do sử dụng rượu bia của cán bộ viên chức trong quá trình thực thi nhiệm vụ, từnăm 2007 Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định 129 về quy chế văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước, năm 2008 lại có chỉ thị 05 về việc nâng cao hiệu quả sử dụng thời giờ làm việc của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước. Một số tỉnh thành đã cụ thể hóa những quy định nêu trên bằng các văn bản hướng dẫn thực hiện trên địa bàn, như ở Thái Nguyên, Bắc Giang, Lạng Sơn, Tiền Giang... Mặc dù vậy, hiệu lực thực thi của các quyết định, chỉ thị này trong thực tế còn rất hạn chế. Một bộ phận đáng kể công chức, viên chức hiện vẫn đang sử dụng rượu bia trong thời gian làm việc, nhất là trong những dịp liên hoan sơ kết, tổng kết và... tiếp khách.
Tôi cho là thời gian tới phải đẩy mạnh hơn nữa hoạt
động tuyên truyền phổ biến các quy định về nghiêm cấm sử dụng rượu bia
trong và ngoài công sở, thời gian nghiêm cấm là toàn bộ khoảng thời gian
thi hành công vụ, kèm theo đó là việc ban hành cơ chế kiểm tra, giám
sát cùng các chế tài xử lý nghiêm minh...
* Chính sách quốc gia về phòng chống tác hại của
lạm dụng bia rượu vừa ban hành, theo bà, có thêm được sức mạnh cho công
cuộc này?
- Ngày 12-2 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết
định 244 ban hành chính sách quốc gia phòng chống tác hại của lạm dụng
đồ uống có cồn, thể hiện cam kết chính trị mạnh mẽ của Chính phủ VN đối
với việc phòng chống lạm dụng rượu bia. Ngoài ra phòng chống lạm dụng
rượu bia từng được đề cập trong 36 văn bản quy phạm pháp luật... Tuy
nhiên phạm vi điều chỉnh của các văn bản quy phạm pháp luật nêu trên
thường bị giới hạn trong phạm vi cụ thể của từng bộ, ngành, từng lĩnh
vực. Vì vậy, chính sách quốc gia sẽ xác định những định hướng chung,
nhằm tạo nên sự đồng bộ trong các quy định của mọi lĩnh vực thuộc đời
sống xã hội, đối với phòng chống tác hại của lạm dụng rượu bia. Theo tôi
được biết, chính sách quốc gia vừa được Thủ tướng ban hành là bước khởi
đầu, chuẩn bị cho việc xây dựng và trình Quốc hội ban hành Luật phòng
chống tác hại của lạm dụng đồ uống có cồn.
Mức tiêu thụ rượu bia bình quân đầu người qua các năm (từ 15 tuổi)
Năm 2001
|
1,35 lít/người/năm
|
Năm 2007
|
3,3 lít/người/năm
|
Năm 2008
|
3,54 lít/người/năm
|
Năm 2010
|
4 lít/người/năm
|
Năm 2025 (dự kiến)
|
7 lít/người/năm
|