Để thành công, việc đầu tiên trước khi bắt đầu khởi
sự một doanh nghiệp là phải lập một kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh, từ
khâu phát triển một ý tưởng kinh doanh, nghiên cứu thị trường (market
research) và tính khả thi của ý tưởng đó, đến việc quản lý các hoạt động
kinh doanh hàng ngày (day-to-day operation management) khi bắt tay vào
thực hiện các ý tưởng kinh doanh đó.
Trong thời kỳ chuyển đổi các mô hình tổ chức và thành
lập mới, các doanh nghịêp Việt Nam nói chung, đặc biệt là các doanh
nghiệp vừa và nhỏ đã ý thức được tầm quan trọng của việc lập kế hoạch
kinh doanh. Tuy nhiên các doanh nghiệp này còn chưa chú trọng đến việc
lập một kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh theo đúng nghĩa của nó để mang
lại hiệu quả tối ưu, mà thường đưa ra các kế hoạch sơ sài do thiếu điều
kiện về nguồn lực, nhân sự và thời gian.
Bài viết này xin đưa ra một vài ý kiến tham khảo về sự cần thiết và các yêu cầu của một kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh.
Trước hết, nói về sự cần thiết về việc lập kế hoạch
kinh doanh. Kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp cũng giống như bản đồ
cho bạn đi du lịch một nước nào đó vậy. Một câu nói thường ngày của các
nhà kinh tế và quản lý cũng như các chủ doanh nghiệp là: “If business
fails to plan, it plans to fail” (Nếu doanh nghiệp thất bại trong việc
lập kế hoạch, thì doanh nghiệp đã lập kế hoạch cho sự thất bại rồi đó).
Câu nói này bao trùm tất cả mọi ý nghĩa của sự cần thiết phải lập kế
hoạch kinh doanh.
Nếu như không có một kế hoạch kinh doanh tốt, cho dù
bạn có những ý tưởng kinh doanh vĩ đại đến mức nào thì cũng rất khó
thành công, thậm chí còn là thất bại nặng nề. Một kế hoạch kinh doanh
tốt không những quyết định sự thành công trong việc biến ý tưởng kinh
doanh ban đầu trở thành hiện thực mà còn giúp cho bạn duy trì sự tập
trung sau khi đã thành công.
Một kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh nên bao gồm mười nội dung cơ bản như sau:
1. Việc đầu tiên và quan trọng nhất là ý tưởng kinh
doanh (bussiness ideas): Bạn phải nung nấu trong đầu một ý tưởng kinh
doanh và suy nghĩ kỹ về những ý tưởng đó. Lịch sử đã chứng minh, ý
tưởng, dù cho điên rồ hay vĩ đại, thì cũng đều có những khả năng thành
công. Ví dụ như Bill Gates từ bỏ trường đại học để thành lập công ty thì
lúc đó, nhiều người coi đó là điên rồ nhưng cuối cùng, thế giới ai cũng
biết đến sự thành công của ông.
2. Đặt ra mục tiêu kinh doanh và những thành quả cần
đạt được (objectives and goals): Đây chính kết quả mà trong ý tưởng kinh
doanh cần đạt được. Bạn sẽ phải trả lời những câu hỏi sau: Bạn sẽ đạt
được cái gì từ việc kinh doanh của bạn về mặt thời gian, tiền bạc và
kinh nghiệm? Làm thế nào để đo lường mức độ thành công của việc kinh
doanh đó (ví dụ như tổng doanh thu, lợi nhuận ròng, bao nhiêu nhân công,
bao nhiêu thị phần). Sau bao lâu thì có thể đo lường mức độ thành công
đó (một năm, hai năm hay năm năm)?
Việc đặt ra mục tiêu và thành quả đạt được có thể gói
gọn vào chữ SMART (thông minh) trong đó S là Specific (Cụ thể), M là
Measurable (có thể đo lường được), A là Achievable (Có thể đạt được), R
là Realistic (Thực tế) và T là Timely (thời hạn)
3. Nghiên cứu và phân tích thị trường: Để đảm bảo
kinh doanh thành công, cần phải tổ chức nghiên cứu và phân tích thị
trường. Phải xem xét xem trên thị trường đã có những công ty, tổ chức
nào đã kinh doanh trong lĩnh vực đó, sự thành công của họ như thế nào,
khách hàng của họ là ai, nhu cầu của thị trường trong tương lai như thế
nào…
Nếu như bạn không có chuyên môn trong lĩnh vực nghiên
cứu và phân tích thị trường, tốt nhất là bạn nên tìm đến một công ty tư
vấn. Công ty tư vấn sẽ cung cấp cho bạn tất cả những thông tin nghiên
cứu và phân tích thị trường với nội dung theo đơn đặt hàng của bạn.
4. Phân tích thế mạnh, điểm yếu, cơ hội và nguy cơ
(SWOT analysis):một kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh không thế thiếu mục
này. Hơn ai hết, bạn phải biết thế mạnh và điểm yếu của bạn khi thực
hiện mục tiêu kinh doanh đó.
Ví dụ như bạn là một chuyên gia máy tính và bạn muốn
kinh doanh trong lĩnh vực máy tính thì đó là điểm mạnh trong lĩnh vực mà
bạn đang kinh doanh nhưng điểm yếu có thể là bạn chưa có kinh nghiệm
quản lý, kinh nghiệm marketing…Phân tích thị trường cũng gíúp cho bạn dự
đoán những cơ hội và thách thức đe doạ tới sự thành công của ý tưởng
kinh doanh đó khi bắt tay vào thực hiện.
5. Xác lập mô hình tổ chức kinh doanh: Theo Luật
Doanh nghiệp năm 2005, bạn sẽ chọn một trong những loại hình kinh doanh
như sau: doanh nghịêp tư nhân, công ty TNHH, công ty cổ phần, công ty
hợp doanh… Dựa vào phân tích hạn chế và lợi thế của từng hoại hình doanh
nghiệp, bạn sẽ quyết định đăng ký kinh doanh theo mô hình doanh nghiệp
nào.
6. Lên kế hoạch marketing: Những chiến lược mà bạn sẽ
thực hiện để lôi kéo khách hàng và quan trọng hơn là để giữ khách hàng
khi đã sử dụng sản phẩm và dịch vụ của bạn. Luôn đặt câu hỏi: làm thế
nào để khách hàng biết sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp và chiến
lược marketing nào là tốt nhất để làm điều đó. Dù cho sản phẩm và dịch
vụ của doanh nghiệp của bạn tốt đến mức nào đi nữa nhưng sẽ là vô nghĩa
nếu như không ai biết đến doanh nghiệp của bạn.
Ba nguyên tắc cơ bản trước khi lập một kế hoạch
marketing là segment (phân loại khách hàng) – target (lựa chọn đối tượng
khách hàng công ty hướng tới)- position (xác định vị thế tương lai của
công ty, công ty muốn khách hàng nhìn nhận về mình thế nào). Khách hàng
phải là điểm xuất phát, đồng thời là điểm chốt cuối cùng của mọi hoạt
động marketing.
7. Lập kế hoạch vận hành: Tập trung vào các hoạt động
hàng ngày của doanh nghiệp, ví dụ như nhân sự, phương tiện máy móc và
quy trình lưu hoàn công việc. Những văn bản pháp lý nào điều chỉnh hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp của bạn.
8. Có sẵn kế hoạch quản lý con người: Lên cơ chế kiểm
soát sự vận hành công việc kinh doanh của bạn bao gồm đội ngũ quản lý,
nhân viên và những kỷ năng và trình độ của họ. Có sự phân công công việc
và phân quyền rõ ràng. Thường xuyên có các buổi họp đánh giá tình hình
hoạt động của các phòng ban. Có kế hoạch đào tạo và phát triển nhân viên
và các cấp quản lý.
9. Kế hoạch tài chính: Nguồn tài chính nào để tài trợ
cho kế hoạch kinh doanh, ví dụ như nguồn vốn vay, vốn của chủ sở hữu và
các nguồn tài chính đó sẽ được sử dụng như thế nào. Nhiều doanh nhân
cho rằng, kế hoạch tài chính là quan trọng nhất quyết định sự sống còn
của doanh nghiệp.
Dựa trên những số liệu từ nghiên cứu thị trường, bạn
sẽ phải tiên đoán trong năm năm đầu các dòng tiền sẽ như thế nào, lúc
nào sẽ cân bằng thu chi, lúc nào sẽ hoàn vốn, sự luân chuyển của đồng
vốn như thế nào. Vốn luân chuyển là nguyên nhân mà nhiều doanh nghiệp
mới thường thất bại nên lập kế hoạch chi tiết cho vấn đề này là một vấn
đề sống còn.
Ví dụ như bạn cần phải đảm bảo rằng trong khi bạn
đang trông chờ các nguồn thu vào thì đã có đủ một khỏan tiền để trang
trải các chi phí cho nhà cung cấp. Nếu bạn không cân nhắc đến yếu tố này
một cách nghiêm chỉnh, bạn có thể gặp thất bại mặc dù đó là một bản kế
hoạch kinh doanh có thể thành công. Nếu như bạn không có chuyên môn về
tài chính, tốt nhất nên tham gia các lớp học ngắn hạn đào tạo về tài
chính cho nhà quản lý.
10. Kế hoạch thực hiện: Liệt kê các hoạt động chi
tiết để doanh nghiệp đạt được mục đích đề ra và càng chi tiết càng tốt.
Đặt ra những ưu tiên và những hạn định về thời gian cho mỗi công việc để
giúp bạn có thể theo dõi và đo lường mức độ hoàn thành công việc. Nên
lưu ý dành thời gian cho những công việc phát sinh và những khó khăn
khách quan trong quá trình thực hiện.
Sau khi bạn đã vạch ra một kế hoạch kinh doanh chi
tiết, hãy thường xuyên rà soát lại và bổ sung thêm. Hơn nữa, luôn đặt
mục tiêu cho mỗi công việc cụ thể và đánh giá mức độ thành công của mỗi
mục tiêu đó.
Cuối cùng, khi khởi sự một doanh nghiệp, các doanh
nhân thường dành hết thời gian cho công việc. Nhưng còn cuộc sống riêng
của mình thì sao? Một kế hoạch kinh doanh dù hoàn hảo cũng sẽ khó thành
công nếu như bạn không tính đến cuộc sống cá nhân. Khi bạn kết hợp tất
cả các mục tiêu kinh doanh của bạn lại với nhau, bạn cũng nên nghĩ đến
việc kết hợp cả cuộc sống cá nhân của bạn vào kế hoạch này, và đó chính
là động lực lớn nhất để đạt mục tiêu hơn bất cứ thứ gì khác.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét